Het antihypertensief belang van een middagdutje, geslachtsverschillend?
GENT 02/04 – Mijn vader zou dit jaar 100 geworden zijn. Ik herinner mij hem vooral in zijn drukkerij, staande voor zijn gloednieuwe Original Heidelberger, een wonderbaarlijke drukpers voor kinderogen. Mijn kinderen herinneren opa vooral vanwege zijn middagdutje in de salonzetel.
Dat salon was hun speelgebied en dat bleef het ook bij zijn middagdutje. Opa sliep doorheen alle kinderlawaai. Zelfs als er bezoek was, deed hij een middagdutje. Nooit langer dan een half uur. Zonder klok, tenzij biologisch ingebouwd, werd hij ‘herboren’ wakker.
Misschien is het daardoor dat hij zo lang zonder medische problemen overleefde, denk ik nu want ‘een middagdutje heeft een positief effect op de bloeddruk’ concludeert het onderzoeksteam van professor Manolis Kallistratos. Hij stelde een daling van de systolische bloeddruk vast van 5,3 mmHg. Ongeveer een even grote bloeddrukdaling als bij het nemen van antihypertensieve medicatie of bij het omschakelen naar een gezonde levensstijl. Men bestudeerde prospectief bij 212 hypertensieve patiënten de impact van een middagdutje. De gemiddelde leeftijd van de studiepopulatie bedroeg 62,5 jaar. Het merendeel van de patiënten rookte geen tabaksproducten en leed niet aan type 2 diabetes. Mijn vader rookte sigaren ‘waarvan hij de rook niet inhaleerde’. Hij werkte tot zijn 75 en had geen verhoogde bloeddruk, althans volgens de criteria die men vorige eeuw hanteerde.
Wanneer men de huidige Amerikaanse grens van 130/80 gebruikt zou hij nu zeker behandeld moeten worden, zelfs met een combinatiebehandeling. Maar dat speekt het BCFI tegen. Het BCFI is van mening dat in de recent herziene Europese hypertensierichtlijn, net zoals in de Amerikaanse, niet alle elementen op voldoende evidentie zijn gebaseerd en dat bij het toepassen van de richtlijn de individuele patiënt niet uit het oog mag worden verloren. Zeker bij eerstelijnspatiënten met lichte hypertensie volstaat monotherapie en volgt men best het principe van ‘Stepped care’, met initiële monotherapie en toevoegen van een tweede antihypertensivum voor zij die de streefwaarden niet halen of bij wie verdere daling van de bloeddruk aangewezen is. Bij wie trouwens is verdere bloeddrukdaling aangewezen? Zeker niet bij 85plussers want de Leiden 85-plus Study toont hogere sterfte en sterkere aftakeling van de cognitieve functies bij elke daling van de systolische bloeddruk met 10 mmHg door medicamenteuze behandeling.
Hypertensie behandelen blijft een gevoelig onderwerp en Amerikaanse richtlijnen blijken vaak ‘stimuli voor overconsumptie ten gunste van de farmaceutische lobby’, zoals een collega het kritisch formuleerde. Dus laat ons voorzichtig zijn, zeker bij oudere patiënten en bespreek liever en vooral hun levensstijl. Veel bewegen blijkt cruciaal, bevestigt een recente Australische studie, zeker bij mensen die langdurig zitten, meer dan vier uren zoals bij ouderen vaak voorkomt. Het onderzoeksteam vond een lagere gemiddelde bloeddruk, van ongeveer 1 mmHg, op de dagen waarop proefpersonen deelnamen aan oefeningen. De grootste daling werd waargenomen wanneer men participeerde aan het 30-minuten wandelprogramma, ’s morgens, en wandelpauzes van 3 minuten in de loop van de dag. Alhoewel men het extra voordeel van de wandelpauzes alleen waarnam bij vrouwen.
Geslachtsverschillen lijken een factor te zijn die steeds meer aandacht verdient in onderzoeksopzetten. Mijn vader was een echte man die tussendoor veel wandelde in zijn drukkerij. Hij zat ook nooit met gekruiste benen. Wetenschappelijk staat al langer vast dat je beter een kruis maakt over gekruiste benen. Wie zich er regelmatig aan bezondigt, knelt de zenuwen en verhoogt zijn bloeddruk. Of hier ook een geslachtsverschil kan aangetoond worden is nog niet onderzocht. Mijn moeder zat met gekruiste benen haar Marie Claire Belgique, version française te lezen. Mijn vader benen wijd open bij zijn middagdutje. Mijn moeder leefde zes jaar langer en zou binnen twee jaar 100 jaar geworden zijn. Ik herinner mij haar als een modebewuste vrouw, altijd in de weer, geen tijd voor een middagdutje.
deze blog verscheen als opiniebijdrage in MediQuality 2 april 2019
https://www.mediquality.net/nl/web/MediQuality/-/a-1263